Ο Νίκος είναι μαθητής της Γ’ Λυκείου. Έχει υψηλούς στόχους αλλά η καθημερινότητά του είναι δύσκολη αφού δεν προλαβαίνει να διαβάσει όσο πρέπει. Ναι μεν έχει πρόγραμμα μελέτης, αλλά διαρκώς βγαίνει έξω από αυτό με αποτέλεσμα να απογοητεύεται, να μην πετυχαίνει αυτό που θέλει, ενώ συχνά έχει άγχος για την απόδοσή του. Ο Νίκος έχει το κινητό του πάντα δίπλα του γιατί είναι κοινωνικό παιδί και θέλει να μιλάει συχνά με τους φίλους του. Νιώθει ότι ειδικά σε σε αυτήν την κατάσταση της πανδημίας, δεν μπορεί να κάνει χωρίς αυτό. Μάλιστα, καθώς διαβάζει πολλές φορές καλεί σε βίντεο δύο – τρεις κολλητούς του και κάνουν τις εργασίες μαζί.
Η Μαρία είναι μαθήτρια της Α’ λυκείου και είναι ένα χαρισματικό παιδί. Έχει πολλά ενδιαφέροντα και φυσικά πιέζεται όπως όλα τα παιδιά σε αυτή τη δύσκολη περίοδο της πανδημίας. Θέλει να περάσει σε πολλές σχολές, αφού της αρέσουν διαφορετικά σχολικά αντικείμενα. Δυστυχώς όμως δε μπορεί να διαβάσει αποδοτικά. Ενώ έχει φτιάξει ένα πρόγραμμα μελέτης, μόλις κάθεται να διαβάσει το μυαλό της πετάει αλλού. Πολύ συχνά ονειρεύεται καταστάσεις που θέλει να ζήσει και ο χρόνος περνάει χωρίς να το καταλάβει. Όταν πια συνειδητοποιεί ότι δεν έχει προλάβει να κάνει την εργασία της η ώρα έχει περάσει με αποτέλεσμα να καταλήγει να κάνει ένα φτωχό διάβασμα χωρίς να εμβαθύνει. Ήδη φάνηκαν τα πρώτα αρνητικά αποτελέσματα στα πρόσφατα διαγωνίσματα που έγραψε!
Τι κοινό έχουν οι δύο παραπάνω μαθητές;
Η υλοποίηση ενός μακρινού στόχου, που για το Νίκο είναι η είσοδος στο Πανεπιστήμιο, και για τη Μαρία να αποκτήσει τις αναγκαίες γνώσεις για να διαλέξει στη συνέχεια μια σχολή που θα της αρέσει, εμποδίζεται από την παρεμβολή ερεθισμάτων που είναι ξένα προς την εργασία (μελέτη) που κάνουν. Αυτά τα ερεθίσματα αποσπούν το Νίκο και τη Μαρία από το βραχυπρόθεσμο στόχο τους, που δεν είναι άλλος, από το να μελετήσουν αποτελεσματικά και αποδοτικά. Και οι δύο θέλουν, αλλά και οι δύο δυσκολεύονται καθώς αυτές οι παρεμβολές μειώνουν το χρόνο διαβάσματος, ενώ πάσχει και η μάθησή τους. Η μάθηση της Μαρίας είναι λογικό να έχει προβλήματα, αφού ο χρόνος που αφιερώνει δεν επαρκεί. Ο Νίκος όμως, φαίνεται ότι μελετά. Παρόλα αυτά η μελέτη του έχει προβλήματα, διότι ενώ μελετά, διακόπτει τη ροή της σκέψης του με γραπτά μηνύματα που στέλνει στους φίλους του ή με ένα πέρασμα από το Instagram ή το Facebook για να δει τι έχει γράψει η παρέα και να αλληλεπιδράσει, ή και με τις συζητήσεις με τους φίλους του όταν διαβάζουν όλοι μαζί έχοντας ανοιχτή τη βιντεοσυνομιλία.
Δύο τύποι παρεμβολών
Η μάθηση στο πλαίσιο των σχολικών μαθημάτων επιτελείται μόνο αν ο μαθητής έχει την προσοχή του επικεντρωμένη σε αυτό που μελετά. Eπικέντρωση της προσοχής σημαίνει ότι κατά τη διάρκεια της μελέτης ο μαθητής επεξεργάζεται συνειδητά με το μνημονικό του σύστημα τα ερεθίσματα που λαμβάνει, συνδέοντάς τα με τις πρότερες γνώσεις του. Με άλλα λόγια, κωδικοποιεί τα ερεθίσματα και στη συνέχεια ενσωματώνει στις ήδη υπάρχουσες γνώσεις τις καινούργιες έννοιες, ιδέες, τρόπους λύσης προβλημάτων κ.ά. Κάθε φορά που η προσοχή του μαθητή αποσπάται από αυτή την επεξεργασία, μέσω των παρεμβολών άλλων ερεθισμάτων τα οποία είναι ξένα προς την εργασία που κάνει, τότε η μάθηση που επιτελείται δεν είναι βέλτιστη.
Σύμφωνα με τους Αdam Gazzaley και Larry Rosen (2016) οι παρεμβολές που δεχόμαστε καθημερινά μπορούν να χωριστούν σε δύο κατηγορίες. Τις διασπάσεις και τις διακοπές. Οι διασπάσεις είναι ερεθίσματα που μας αποσπούν από τον βραχυπρόθεσμο στόχο μας, παρά τη θέλησή μας. Για παράδειγμα, η ονειροπόληση της Μαρίας είναι ένα είδος διάσπασης. Επίσης, το μήνυμα που δέχεται ο Νίκος στο κινητό καθώς διαβάζει είναι ένα άλλο είδος διάσπασης.
Αντίθετα, οι διακοπές προκαλούνται από την εκούσια (δηλαδή ηθελημένη) εμπλοκή μας σε δύο ταυτόχρονες εργασίες με αποτέλεσμα η μια εργασία να διακόπτει την άλλη. Για παράδειγμα, η μελέτη του Νίκου διακόπτεται από τη συζήτηση που έχει μέσω μηνυμάτων στο κινητό ή με τη συζήτηση με τους κολλητούς του, όταν ενώ μελετάνε βρίσκονται ταυτόχρονα σε βιντεοσυνομιλία. Ένα άλλο παράδειγμα, στην τάξη, καθώς η Μαρία παρακολουθεί προσεκτικά τον καθηγητή της ξαφνικά διαπιστώνει ότι δύο συμμαθήτριές της στο ακριβώς πίσω θρανίο μαλώνουν και στήνει αυτί για να ακούσει τι ακριβώς λένε.
Οι διασπάσεις είναι ερεθίσματα που μας αποσπούν από τον βραχυπρόθεσμο στόχο μας, παρά τη θέλησή μας. Οι διακοπές προκαλούνται από την εκούσια (δηλαδή ηθελημένη) εμπλοκή μας σε δύο ταυτόχρονες εργασίες με αποτέλεσμα η μια εργασία να διακόπτει την άλλη.
Και οι διασπάσεις και οι διακοπές μπορούν να χωριστούν σε εξωτερικές και εσωτερικές. Οι εξωτερικές έχουν να κάνουν με ερεθίσματα που προέρχονται από το περιβάλλον γύρω μας. Αντίθετα οι εσωτερικές δημιουργούνται από τον εσωτερικό μας κόσμο. Είναι δικές μας σκέψεις και προθέσεις που συνήθως αναδύονται από το πουθενά και μας αποσπούν από αυτό που κάνουμε εκείνη τη στιγμή. Κατεξοχήν παράδειγμα εσωτερικής διάσπασης είναι η ονειροπόληση. Γενικά, οι εσωτερικές παρεμβολές οδηγούν συχνά στην αναβλητικότητα που ταλαιπωρεί ένα μεγάλο ποσοστό των μαθητών, ειδικά όταν η εργασία είναι ανιαρή ή χωρίς ισχυρό νόημα και κίνητρο
Παλεύοντας τις εξωτερικές παρεμβολές
Οι εξωτερικές παρεμβολές είναι δυνατόν να μειωθούν αν ελαχιστοποιήσουμε τα ξένα προς την εργασία μας ερεθίσματα που προέρχονται από το εξωτερικό περιβάλλον. Προφανώς δεν μπορούμε σε κάθε περίπτωση να μηδενίσουμε αυτά τα ερεθίσματα, αλλά τουλάχιστον μπορούμε να ενεργήσουμε κατάλληλα ώστε οι πηγές των ερεθισμάτων αυτών, να είναι όσο το δυνατόν λιγότερες.
- Έτσι, πρέπει να διαβάζουμε σε ένα ήσυχο και φωτεινό δωμάτιο, ενώ έχουμε ειδοποιήσει τους οικείους μας ότι … δε δεχόμαστε επισκέψεις πριν από κάποια συγκεκριμένη ώρα!
- Το κινητό τηλέφωνο είναι σημαντικό να μη βρίσκεται στο χώρο που μελετάμε. Και μόνο η θέα του τηλεφώνου μπορεί να δημιουργήσει εσωτερική διάσπαση, αφού οι σκέψεις γύρω από την κοινωνικότητα με την οποία είναι συνδεδεμένο μπορεί να δημιουργήσει ονειροπόληση ή μια ανίκητη επιθυμία να επικοινωνήσει ο μαθητής με τους φίλους του. Επομένως δεν αρκεί το κινητό τηλέφωνο να είναι κλειστό. Είναι σημαντικό να βρίσκεται εκτός του χώρου μελέτης για όσο χρόνο ο μαθητής έχει αποφασίσει ότι θέλει να μελετήσει.
- Σε πολλούς μαθητές αρέσει να μελετούν ακούγοντας μουσική. Όμως η μουσική, όπως και όλοι οι άλλοι ήχοι δημιουργούν εξωτερικές παρεμβολές. Όταν ο εγκέφαλός μας συγκεντρώνεται σε κάτι συγκεκριμένο, εκτός από τη συγκέντρωση της προσοχής σε αυτό που επεξεργάζεται, προσπαθεί ταυτόχρονα να εκμηδενίσει όλες τις άλλες παρεμβολές που δέχεται. Αυτή η προσπάθεια είναι μεν ασυνείδητη, αλλά καταναλώνει γνωστικούς πόρους. Επειδή οι γνωστικοί πόροι μας είναι περιορισμένοι, το άκουσμα της μουσικής κατά τη διάρκεια της μελέτης μπορεί πολύ γρήγορα να επιφέρει εξουθένωση της μνήμης εργασίας, δηλαδή της μνήμης που εργάζεται για να συντονίσει και να επιτελέσει τη μελέτη. Αυτή την εξουθένωση μπορούμε εύκολα να την κατανοήσουμε αν φανταστούμε έναν μυ που τον αναγκάζουμε συνεχώς να κάνει την ίδια ενέργεια. Για παράδειγμα, αν πάρουμε μια καρέκλα, την ανασηκώσουμε και την κρατάμε συνεχώς σε κάποιο ύψος, τότε μετά από λίγο οι μύες του χεριού μας εξασθενούν. Στη συνέχεια είναι αρκετά δύσκολο να σηκώσουμε κάποιο άλλο αντικείμενο γιατί οι μύες των χεριών μας έχουν εξουθενωθεί προσωρινά. Κάτι αντίστοιχο μπορεί να συμβεί από τη συνεχή προσπάθεια της μνήμης εργασίας να εκμηδενίσει τις παρεμβολές. Η μουσική κατά τη διάρκεια της μελέτης αποτελεί κίνδυνο για γνωστική εξουθένωση και στη συνέχεια εγκατάλειψη της μελέτης και το πρόβλημα επιτείνεται όταν η μουσική περιλαμβάνει στίχους. Σε αυτήν ειδικά την περίπτωση, ο εγκέφαλος μπορεί να παρασυρθεί από τις παρεμβολές (ο μαθητής τραγουδάει ενώ ταυτόχρονα διαβάζει), δηλαδή συμμετέχει ταυτόχρονα σε δύο νοητικές εργασίες δημιουργώντας διακοπές στη μελέτη του.
Από την άλλη μεριά, πολλοί μαθητές νιώθουν ότι η μουσική που αγαπάνε τους χαλαρώνει, μειώνει το άγχος τους και γι’ αυτό το λόγο ξεκινούν τη μελέτη τους με αυτή. Αυτή η ψυχολογική ευχαρίστηση αποτελεί πολλές φορές κίνητρο για την έναρξη της μελέτης τους.
Προσπαθώντας να βρούμε μια χρυσή τομή μεταξύ της ψυχολογικής ευχαρίστησης που προσφέρει η μουσική και της γνωστικής δυσκολίας που δημιουργεί, η συμβουλή είναι ότι μπορεί το ξεκίνημα της μελέτης να συνοδεύεται με μουσική αν αυτό δημιουργεί μείωση του άγχους και ευχάριστη διάθεση. Σε αυτή τη φάση η μουσική πρέπει να λειτουργεί ως μουσικό χαλί, δηλαδή να μην περιλαμβάνει γνωστά μοτίβα και στίχους. Στη συνέχεια όμως καθώς η μελέτη γίνεται εντατική πρέπει η μουσική να σταματά.
- Η συμμετοχή στα ψηφιακά κοινωνικά δίκτυα (Facebook, Instagram κ.ά.), ενώ είναι ιδιαίτερα ανακουφιστική (ειδικά στον καιρό της πανδημίας), περιλαμβάνει τον παράγοντα της κοινωνικής αλληλεπίδρασης ο οποίος είναι αιτία δημιουργίας ισχυρών παρεμβολών στους βραχυπρόθεσμους στόχους. Οι διάφορες έρευνες δείχνουν αρνητική συσχέτιση μεταξύ του μέσου όρου των βαθμών των μαθητών και της χρήσης των κοινωνικών δικτύων (Liu et al., 2017; Μarker et al., 2017; Lau, 2017). Στις περιπτώσεις της βαριάς χρήσης αναδύονται δύο σημαντικά προβλήματα. Το ένα είναι ο εκτεταμένος χρόνος ενασχόλησης με τα κοινωνικά δίκτυα, με αποτέλεσμα ο χρόνος μελέτης να μην επαρκεί. Το δεύτερο είναι οι παρεμβολές που δημιουργούνται όταν ο μαθητής ενώ μελετά, πλοηγείται ταυτόχρονα στα κοινωνικά δίκτυα για να αλληλεπιδράσει και να δει τι έγραψαν οι “φίλοι” του. Στην τελευταία περίπτωση, εκτός του ότι η μελέτη του μαθητή γίνεται πιο ρηχή (δηλαδή ο μαθητής δεν εμβαθύνει όσο χρειάζεται), οι δύο ταυτόχρονες εργασίες στις οποίες εμπλέκεται έχουν ως αποτέλεσμα την αύξηση του χρόνου εκτέλεσης των δύο αυτών εργασιών (Liu et al., 2017). Δηλαδή, όταν ο μαθητής μελετά και ταυτόχρονα πλοηγείται στα κοινωνικά δίκτυα χρειάζεται περισσότερο χρόνο για να εκτελέσει τις δύο αυτές εργασίες σε σχέση με το χρόνο που θα χρειαζόταν αν εκτελούσε τις δύο αυτές εργασίες διαδοχικά. Προφανώς η αύξηση του χρόνου εκτέλεσης των δύο αυτών εργασιών έχει αρνητική επίδραση στον καθημερινό προγραμματισμό του μαθητή, κάτι που ο ίδιος το αντιλαμβάνεται πλέον αφού έχει αποτύχει το πρόγραμμα μελέτης που έχει θέσει. Συνεπώς, στις περιπτώσεις της βαριάς χρήσης των κοινωνικών δικτύων απαιτείται μείωση του χρόνου ενασχόλησης στα κανονικά επίπεδα και φυσικά είναι κρίσιμο να μη γίνεται χρήση των κοινωνικών δικτύων την ώρα που ο μαθητής μελετάει.
Όταν ο μαθητής μελετά και ταυτόχρονα πλοηγείται στα κοινωνικά δίκτυα τότε χρειάζεται περισσότερο χρόνο για να εκτελέσει τις δύο αυτές εργασίες σε σχέση με το χρόνο που θα χρειαζόταν αν εκτελούσε τις δύο αυτές εργασίες διαδοχικά.
Ειδικά για τους μαθητές της Γ’ Λυκείου που προετοιμάζονται για τις πανελλήνιες εξετάσεις αλλά και για τους μαθητές που βρίσκονται σε μικρότερες τάξεις και οι οποίοι νιώθουν προσκολλημένοι σε βαθμό που τους δημιουργεί έλλειψη χρόνου και συχνές διακοπές στη μελέτη τους, μια πολύ καλή πρακτική είναι η προσπάθεια για αποτοξίνωση. Θα μπορούσαν λοιπόν να σκεφτούν να σταματήσουν για μια χρονική περίοδο την ενασχόλησή τους με τα κοινωνικά δίκτυα. Η απόφαση αυτή γίνεται πιο εύκολα υλοποιήσιμη όταν συμφωνηθεί και υλοποιηθεί με τον κολλητό φίλο ή την κολλητή φίλη ή με ολόκληρη την παρέα. Είναι σημαντικό όμως να υπάρξει για αυτή τη διακοπή-αποτοξίνωση σαφές σχέδιο. Τι κάνουμε και τι δεν κάνουμε, ποιοι είναι οι κανόνες, θα κλείσουμε το λογαριασμό μας ή θα τον αφήσουμε ανενεργό; Μέχρι πότε θα διαρκέσει; Θα τον επισκεπτόμαστε το λογαριασμό και πότε; Ο σχεδιασμός κάνει σαφέστερο το στόχο για αποτοξίνωση!
Παλεύοντας τις εσωτερικές παρεμβολές
Οι εσωτερικές παρεμβολές είναι κυρίως σκέψεις και επιθυμίες που είναι άσχετες με το βραχυπρόθεσμο στόχο για τον οποίο δουλεύουμε και οι οποίες μας αποσπούν ή μας διακόπτουν από την εργασία μας. Όπως προανέφερα, κατεξοχήν παράδειγμα εσωτερικής παρεμβολής που συμβαίνει συχνά στους μαθητές είναι η ονειροπόληση.
Γιατί όμως υπάρχουν αυτές οι εσωτερικές παρεμβολές;
Οι γνωστικές ικανότητες ελέγχου που έχουμε για την προσήλωση στο στόχο μας αυξάνονται με την πάροδο του χρόνου και φτάνουν στη μέγιστη τιμή τους λίγο μετά τα 20 χρόνια της ζωής μας (Gazzaley & Rosen, 2016). Στις μικρότερες ηλικίες οι ικανότητες αυτές δεν έχουν ωριμάσει σε τέτοιο βαθμό ώστε να βοηθούν στην αποτελεσματική αντιμετώπιση των εσωτερικών (αλλά και τις εξωτερικών) παρεμβολών. Όμως δεν είναι μόνο η βιολογική ωρίμανση του παιδιού που δεν το βοηθά να επικεντρώνεται στο στόχο του. Σημαντικές είναι και κάποιες αιτίες για τις οποίες οι εσωτερικές παρεμβολές αναδύονται και επηρεάζουν την προσοχή και την επικέντρωση στην εργασία. Για παράδειγμα, η πίεση που πολλοί μαθητές υφίστανται για να ολοκληρώσουν την εργασία τους ή το άγχος πριν από κάποιο διαγώνισμα ή ο φόβος της αποτυχίας, δημιουργούν σκέψεις αρνητικές που αναγκάζουν υποσυνείδητα πολλές φορές τον εγκέφαλό μας να στραφεί σε λιγότερο αγχωτικές καταστάσεις, να ξεφύγει από εκείνη την κατάσταση που τη βλέπει και την αισθάνεται ως κίνδυνο. Τι είναι λοιπόν εκείνο που ο μαθητής προσπαθεί να αποφύγει όταν αρχίζει να ονειροπολεί; Τι είναι εκείνο που προσπαθεί να αποφύγει όταν έχει την εσωτερική διάθεση να παρατήσει αυτό που κάνει για να ξεκινήσει κάτι άλλο, που πιθανόν να είναι ευκολότερο, πιο διασκεδαστικό, αλλά το οποίο δεν εξυπηρετεί τους βραχυπρόθεσμους στόχους που έχει;
Είναι προφανές ότι για να καταπολεμήσουμε τις εσωτερικές παρεμβολές πρέπει να βρούμε αυτές τις αιτίες, να τις προσδιορίσουμε και στη συνέχεια να τις πολεμήσουμε. Σίγουρα ο στόχος αυτός δεν είναι εύκολος.
Οι γνωστικές ικανότητες ελέγχου που έχουμε για την προσήλωση στο στόχο μας αυξάνονται με την πάροδο του χρόνου και φτάνουν στη μέγιστη τιμή τους λίγο μετά τα 20 χρόνια της ζωής μας.
Μπορούμε όμως να δράσουμε προς την κατεύθυνση αυτή κάνοντας τα παρακάτω βήματα:
Καταγράφουμε σε ένα σημειωματάριο τις στιγμές στις οποίες έχουμε εσωτερική επιθυμία να παρατήσουμε αυτό που κάνουμε ή τις στιγμές που αρχίζουμε να ονειροπολούμε. Μήπως αυτές είναι πριν από την έναρξη της μελέτης κάποιου συγκεκριμένου μαθήματος που μας δυσκολεύει; Μήπως συμβαίνει όταν λύνουμε κάποιες συγκεκριμένες ασκήσεις ή σε κάποιες συγκεκριμένες ώρες της ημέρας; Πριν από κάποια σημαντική εξέταση – διαγώνισμα; Μήπως την προηγούμενη ημέρα δεν κοιμηθήκαμε καλά ή γενικά δεν κοιμόμαστε καλά; Ψάχνοντας αν υπάρχει κάποιο μοτίβο κάνουμε μια ενδοσκόπηση για τις πιθανές αιτίες και τις προσδιορίζουμε. Η ανάλυση αυτή είναι σημαντική για να κατανοήσουμε το πρόβλημα. Στη συνέχεια μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε δύο απλές στρατηγικές:
α) Κάθε φορά που θέλουμε να ξεκινήσουμε μια σημαντική εργασία την οργανώνουμε σε μικρά βήματα. Για παράδειγμα αν έχουμε να διαβάσουμε Φυσική, τότε λίγο πριν ξεκινήσουμε, πρέπει να οργανώσουμε τι ακριβώς θα κάνουμε. Χρειαζόμαστε δηλαδή λεπτομερές σχέδιο: Δύο ασκήσεις από την τάδε ενότητα, τα βασικά σημεία από την τάδε ενότητα, δύο λυμένα παραδείγματα από εκείνη την ενότητα κ.ο.κ.. Όταν ο εγκέφαλός μας βιώνει κάτι που είναι συγκεκριμένο και λεπτομερές το κρίνει σημαντικό και επείγον. Αντίθετα όταν βιώνει κάτι γενικό (π.χ. θα διαβάσω Φυσική και Χημεία σήμερα) το θεωρεί μη επείγον και μη σημαντικό με αποτέλεσμα να έχει μεγαλύτερη τάση να το αναβάλει δημιουργώντας εσωτερικές παρεμβολές και φυσικά παραδίδεται εύκολα στις εξωτερικές παρεμβολές
β) Μια άλλη σημαντική τεχνική είναι να βάλουμε ένα στοίχημα με τον εαυτό μας θέτοντας τον εξής στόχο: Να διαβάσουμε 10 λεπτά χωρίς καμία παρεμβολή και εντελώς επικεντρωμένοι, μετά να κάνουμε ένα διάλειμμα 5 λεπτών και μετά άλλα 10 λεπτά με τον ίδιο τρόπο και μετά ξανά 5 λεπτά διάλειμμα. Όταν ολοκληρωθεί μία ώρα στοιχημάτων και έχουμε πετύχει σε μεγάλο βαθμό την επιθυμητή συγκέντρωση, τότε αμείβουμε τον εαυτό μας με κάτι που μας αρέσει (π.χ. ένα κομμάτι σοκολάτα). Στο τέλος της ημέρας, και εφόσον κερδίσαμε τις περισσότερες φορές το στοίχημα που βάλαμε, αμείβουμε και πάλι τον εαυτό μας (π.χ. βλέπουμε το αγαπημένο σίριαλ στο netflix ή παίζουμε ένα online παιχνίδι με τους φίλους). Σιγά – σιγά τα δέκα λεπτά προσήλωσης μπορούν να γίνουν 15 λεπτά ή 20 λεπτά και τα διαλείμματα μπορούν και αυτά να μεγαλώσουν λίγο (στα 20 λεπτά προσήλωσης είναι καλό τα διαλείμματα να είναι δεκάλεπτα).
Επίλογος
Η μάχη με τις παρεμβολές δεν είναι εύκολη. Οι περισσότεροι δεν αντιλαμβάνονται τις βαθιές αιτίες που τους ωθούν να πατήσουν το κουμπί του Instagram στη μέση της λύσης μιας άσκησης ή που τους αναγκάζουν ν’ αρχίσουν να ονειροπολούν τη στιγμή που επείγει να μάθουν το κείμενο Βιολογίας για το διαγώνισμα της επόμενης μέρας. Μια σημαντική δράση λοιπόν είναι να εξετάσουν τι είναι εκείνο που τους ωθεί πραγματικά να δραπετεύουν από τους βραχυπρόθεσμους στόχους τους. Το αμέσως επόμενο βήμα είναι να συγκεντρωθούν ξανά στο στόχο της μελέτης τους, και αυτό θα το καταφέρουν ευκολότερα αν έχουν λεπτομερές σχέδιο για τη μελέτη και στοιχηματίζουν με τον εαυτό τους ότι θα μπορέσουν να προσηλωθούν. Αν επιπλέον ελαχιστοποιήσουν τις εξωτερικές παρεμβολές, τότε έχουν μεγάλη πιθανότητα να τα καταφέρουν!
Αναφορές
- Gazzaley, A., & Rosen, L. D. (2016). The Distracted Mind: ancient brains in a high-tech world. London: MIT press.
- Liu, D., Kirschner, P. A., & Karpinski, A. C. (2017). A meta-analysis of the relationship of academic performance and Social Network Site use among adolescents and young adults. Computers in Human Behavior, 77, 148–157. https://doi.org/10.1016/j.chb.2017.08.039
- Marker, C., Gnambs, T., & Appel, M. (2017). Active on Facebook and Failing at School? Meta-Analytic Findings on the Relationship Between Online Social Networking Activities and Academic Achievement. Educational Psychology Review, 1–27. https://doi.org/10.1007/s10648-017-9430-6
- Lau, W. W. F. (2017). Effects of social media usage and social media multitasking on the academic performance of university students. Computers in Human Behavior, 68, 286–291. https://doi.org/10.1016/j.chb.2016.11.043
Παράθεση: Oι παρεμβολές – διασπάσεις και διακοπές – Υλικό Φυσικής – Χημείας